ABD uzay ajansı NASA Çarşamba günü yaptığı açıklamada, uzak bir dünyanın derin iç kısımlarını incelemek üzere özel olarak tasarlanmış ilk robotik sonda olan Mars InSight aracını, kızıl gezegenin yüzeyine ulaştıktan dört yıl sonra resmen emekliye ayırdığını duyurdu.

NASA'nın Los Angeles yakınlarındaki Jet İtiş Gücü Laboratuvarı'ndaki (JPL) görev kontrolörleri, InSight'ın güneş enerjisiyle çalışan bataryalarının enerjisinin tükendiğinin bir işareti olarak, iniş aracıyla telsiz temasını yeniden kurmak için art arda yapılan iki girişimin başarısız olması üzerine görevin sona erdiğini belirledi.

NASA, Ekim ayı sonlarında uzay aracının güneş panelleri üzerinde giderek artan toz birikimi nedeniyle birkaç hafta içinde operasyonel ömrünün sonuna ulaşacağını ve pillerinin yeniden şarj olma yeteneğini tüketeceğini öngörmüştü.

NASA, JPL mühendislerinin her ihtimale karşı iniş aracından sinyal almaya devam edeceklerini, ancak InSight'tan tekrar haber almanın pek olası olmadığını söyledi. Üç ayaklı sabit sonda Dünya ile en son 15 Aralık'ta iletişim kurmuştu.

InSight, daha önce Dünya dışında hiçbir yerde ölçülmemiş gezegensel sismik gürlemeleri tespit etmek üzere tasarlanmış araçlarla Kasım 2018'in sonlarında Mars'a inmiş ve iki yıllık orijinal görevi daha sonra dörde uzatılmıştı.

Gezegenin ekvatorunun hemen kuzeyinde Elysium Planitia adı verilen geniş ve nispeten düz bir ovada bulunan araç, bilim insanlarının Mars'ın iç yapısı hakkında yeni bilgiler edinmesine yardımcı oldu.

Araştırmacılar, InSight'ın verilerinin gezegenin dış kabuğunun kalınlığını, iç çekirdeğinin boyutunu ve yoğunluğunu ve arada kalan mantonun yapısını ortaya çıkardığını söyledi.

InSight'ın en önemli başarılarından biri, 1.300'den fazla Mars depremi kaydederek kızıl gezegenin gerçekten de sismik olarak aktif olduğunu ortaya koymak oldu. Ayrıca meteor çarpmalarının yarattığı sismik dalgaları da ölçtü.

NASA'nın bilim misyonu direktörlüğünün yönetici yardımcısı Thomas Zurbuchen, "Bu keşif programı misyonundan elde edilen tek başına sismik veriler, sadece Mars'a değil, Dünya da dahil olmak üzere diğer kayalık cisimlere ilişkin muazzam bilgiler sunuyor" dedi.

Bir yıl önce meydana gelen bu tür bir çarpışmanın, Mars'ın ekvatoruna şaşırtıcı derecede yakın bir yerde kaya büyüklüğünde su buzu parçalarını oyduğu tespit edildi.

InSight emekliye ayrılsa bile, kızıl gezegenin daha yeni bir robotik ziyaretçisi olan NASA'nın bilim gezgini Perseverance, gelecekte Dünya'da analiz edilmek üzere Mars mineral örneklerinden oluşan bir koleksiyon hazırlamaya devam ediyor.

NASA'dan yapılan açıklamada, Perseverance'ın bu hafta, gezginin karnında depolanan birincil tedarikin herhangi bir nedenle gelecekte bir geri alma uzay aracına planlandığı gibi aktarılamaması durumunda, yedek bir önbellek olarak Mars'taki bir yüzey toplama alanına bırakması için yönlendirildiği 10 örnek tüpünden ilkini bıraktığı belirtildi.