"Ayaklarım neden hep soğuk?", "üşümüyorum ama ayaklarım buz gibi" size tanıdık gelen bir sorunlar olabilir. Birçok insan sadece kış aylarında değil, çoğu zaman el ve ayaklarının üşümesinden yakınır. Hava sıcaklığındaki değişimler, yaşam tarzı, yanlış çorap veya ayakkabı seçimi gibi faktörler ayak üşümesi nedenleri olabilir. Bu gibi yaygın nedenlerle zaman zaman ayaklarınızın üşüdüğünü hissetmek normaldir. Bu durumlara karşı önlem aldığınızda ayak üşümesi giderilebilir.
Ayak Üşümesi Belirtileri Nelerdir?
Ayaklarınız sanki "buz küpü" gibi sürekli üşüyor, ayaklarınızda uyuşma ve karıncalanma gibi belirtiler hissediyorsanız bunun nedeni tıbbi bir durumu işaret eden ayak üşümesi olabilir. Ayak üşümesi belirtileri şunları içerir:
- El ve ayaklarınızda güçsüzlük ve ağrı
- Soğuğa duyarlılık
- Ayak renginde kırmızıdan mor-maviye ve soluk beyaza kadar renk değişimi
- Ayağı ısıtırken uyuşma hissi
- Tek bacakta cildin daha soğuk olması
- Etkilenen ayakta kötü tırnak biçimi
- Yavaş iyileşen yaralar
- Etkilenen bacaklarda ve ayaklarda zayıf nabız
Ayak Üşümesi Neden Olur?
Ayak üşümesi nedenleri arasında soğuk hava, Raynaud Fenomeni, kan dolaşımı sorunları, anemi, diyabet, sinir hasarı, stres, vitamin eksiklikleri, hipotiroidizm, sigara kullanımı ve bazı ilaçlar yer alır.
Soğuk Hava
Soğuk bir ortama girdiğimizde vücudun kaybettiği ısıyı azaltmak için el ve ayaklara giden kan akışı azalır. Azalan kan akışı zamanla dokularda oksijenin azalmasına ve el-ayakların mavimsi bir renk almasına neden olabilir. Bu belirtiler geçici olduğunda genellikle ciddi bir sorun oluşturmaz.
Raynaud Fenomeni
Raynaud Fenomeni, damarların aşırı daralması nedeniyle belirli vücut bölgelerine kan akışının azaldığı bir durumdur. Soğuk havaya veya yüksek strese maruz kalındığında el ve ayaklara giden atardamarlar daralarak kan dolaşımı sınırlanır ve elde/ayakta üşüme, uyuşma görülür.
Kan Dolaşımı Sorunları
Hareketsiz yaşam, damar tıkanıklıkları ve daralmaları kan akışını aksatarak ayak üşümesine neden olabilir. Periferik Arter Hastalığı (PAD) bacaklardaki kan akışını azaltır. Kalp rahatsızlıklarına bağlı olarak vücuda kan pompalanamaması da ayak üşümesi nedenidir.
Anemi
Kırmızı kan hücrelerinde düşük hemoglobin seviyeleri nedeniyle gelişen anemi durumunda dokulara yeterli oksijen taşınmaz ve el-ayaklar üşür. Demir eksikliği aneminin en yaygın nedenidir.
Diyabet (Şeker Hastalığı)
Yüksek kan şekeri seviyeleri damarların daralmasına ve dokulara kan akışının azalmasına neden olarak ayak üşümesine yol açabilir. Ayrıca sinir hasarı ve buna bağlı gelişebilen diyabetik ayak yaraları da önemli bir sorundur.
Sinir Hasarı
Nöropati olarak bilinen sinir hasarında sıcaklığı algılayan sinirler doğru çalışmadığı için ayaklar soğuk hissedilir. Karıncalanma, uyuşma gibi belirtiler görülür ve ayak yaralarında ağrı hissi olmayabilir.
Soğuk Ayakların Teşhis ve Tedavisi
Sürekli ayak üşümesinin altta yatan nedenini teşhis etmek için tıbbi kontroller önemlidir. Doktorunuz muayene sonrası tetkik isteyebilir:
- Kan testleri (anemi, diyabet, kolesterol vb.)
- Ayak-ayak bileği muayenesi
- Ayak nabız ölçümü
- Anjiyografi (damar görüntülemesi)
- Elektromiyografi (sinir testi)
Tedavi, nedene yönelik düzenlenir. Egzersiz, sıcak tutma, vitamin-mineral desteği, sigarayı bırakma, şeker ve kolesterol kontrolü gibi önlemler ayak üşümesini azaltabilir.
Soğuk Ayaklar İçin Ne Yapmalı?
Düzenli egzersiz ve hareketlilik kan dolaşımınızı artırır. Sıcak tutmak için kalın çoraplar, ayak masajı, sıcak su torbası kullanabilirsiniz. Düzenli ayak egzersizleri ve masajlar da faydalıdır. Beslenme düzeninizi gözden geçirip vitamin-mineral takviyesi alabilirsiniz. Stres yönetimi ve sigarayı bırakmak da ayak üşümesini önlemeye yardımcı olur. Ciddi durumlarda mutlaka doktora başvurun.