EYT yasasıyla birlikte emeklilik şartları belli oldu. 8 Eylül 1999 sonrası sigortalı olanlar EYT'yi kaçırsa da erken emeklilik yollarını aramaya devam ediyor. Bilindiği üzere erkeklerde askerlik borçlanması, kadınlarda ise doğum borçlanması emeklilik tarihini öne çekebiliyor. Öte yandan bazı meslek grubunda olanlar veya sağlık sorunu yaşayanlar bu şartlara gerek kalmadan erken yaşta emekli olabiliyor. Peki, kimler bu hakalrdan yararlanabilir? İşte tüm merak edilenler haberimizde...

1800 GÜN PRİM YETERLİ

Sosyal güvenlik mevzuatımız çalışma gücünü belli oranda kaybeden sigortalılara erken emeklilik hakkı tanıyor. Eğer doğuştan bir engel varsa, yaş şartına bakılmadan daha az sürede emeklilik imkanına kavuşuluyor. Yine sonradan çıkan rahatsızlıklarda da malulen emeklilik ya da iş göremezlik gibi kolaylıklar sunuluyor. Emeklilik için 10 yıl sigorta ve 1800 gün prim yetiyor. İşçiler gibi esnaf da çalışırken bir rahatsızlık yaşarsa erken emekli olabiliyor. Sağlık raporu ile yaşı beklemeden maaş bağlanıyor.

SAĞLIK RAPORU ŞART

Malulen emeklilik için aranan en önemli şart, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair sağlık kurulu raporu. Bağ-Kur'lular, emeklilik için kendileri bizzat maluliyet tespiti talebinde bulunuyor.

YAŞ ŞARTI ARANMIYOR

Bağ-Kur'luların malulen emeklilikleri için yaş şartı aranmıyor. Ancak en az 10 yıllık sigortalılık süresi ve toplam olarak 1800 gün prim ödemiş olmaları şart. Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olanlar için ise sigortalılık süresine bakılmıyor ve 1800 gün prim yeterli oluyor. Bağ-Kur'luların malulen emeklilikleri için Genel Sağlık Sigortası (GSS) primi dahil herhangi bir prim borcunun bulunmaması gerekiyor.

SANDIKLI MEMURLARIN MALULEN EMEKLİLİĞİ

Memurların yaptıkları görevlerinden kaynaklanmayan her türlü engellilik, rahatsızlıkları ve hastalıkları yüzünden görevlerini yapamayacak hâle gelmeleri hâlinde malulen emeklilik talebinde bulunabilirler. Emekli Sandığı uygulamasında görevden kaynaklanmayan rahatsızlık ve hastalık hâlleri memurların adi malullük olarak işlem görmektedir. Adi malul olarak emekli olmak isteyen memurların öncelikle tam teşekküllü hastanelerden sağlık kurulu raporları almaları gerekmektedir. Bu raporlar SGK Sağlık Kurulunca incelenerek memurların maluliyetine ilişkin tespitler yapılmaktadır. Diğer yandan Devlet Memurları Kanununda belirtilen hastalıklar ve bu hastalıklara ilişkin izin süreleri sonunda da iyileşmeyen memurlar hakkında da maluliyet hükümleri uygulanmaktadır. Ancak vazifeleri başında saldırıya uğrayan memurlar ile görevleri sırasında ve görevlerinden dolayı bir kazaya uğrayan veya bir meslek hastalığına tutulan memurlar, iyileşinceye kadar izinli sayılmakta haklarında resen maluliyet işlemleri yapılmamaktadır.

ADİ MALULLÜK MAAŞI ALMAK İÇİN GEREKEN ŞARTLAR

SGK tarafında adi malul oldukları sayılan memurların adi malullük maaşına hak kazanabilmeleri için genel olarak en az 10 yıl hizmetlerinin bulunması lazımdır. Bu şartın yanı sıra memurun hâlen görevde olması veya açıkta ise son olarak Emekli Sandığı kapsamında veya SGK (5510 s.) Kanununun geçici 4. maddesi kapsamında görev yapmış olmak gerekmektedir. 10 yıllık hizmet zorunluluğu şartının istisnası ise tedavisi mümkün olmayan bir maluliyete yakalananlardan herhangi bir kazanç ve başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek hâlde bulunanlar teşkil etmektedir. Bu durumda olanlar için en az 5 yıl hizmetin bulunması kâfidir. Bu istisna, yalnızca Emekli Sandığı iştirakçi iken malul olanlar hakkında uygulanmaktadır. Açıkta iken malul olanların ise en az 10 sene hizmetleri bulunması gerekmektedir. Kamu görevlisi olarak göreve başlamadan önce mevcut bulunan engellilik ve rahatsızlıkları nedeniyle ilgililer hakkında Emekli Sandığı malullük hükümleri uygulanmamaktadır. Hizmet süresi 10 yılın altında bulunanlardan adi malul olduğu kabul edilenlere ise aylık bağlanmamaktadır. Sadece toptan ödeme yapılmaktadır.

ADİ MALULLÜK MAAŞININ HESAPLANMASI

Adi malullere bağlanacak aylıkların hesabı Emekli Sandığı Kanununa göre yapılmaktadır. Dolayısıyla SGK (5510 s.) Kanununa göre bağlanan malulen emekliliğe göre aylık bağlama oranı daha yüksektir. Yapılacak hesaplamada memurun öncelikle emekli keseneğine esas aylığı hesaplanmaktadır. Aylık bağlama oranı ise memurun hizmet süresi esas alınarak hizmet 25 yıl ise %75, her fazla yıl için %1 fazlası, her eksik yıl için %1 eksiği alınmaktadır.

MAAŞ BAŞLANGICI

Adi malullük maaşına hak kazanan memurların aylık başlangıç tarihleri; hizmet aylıklarının kesildiği tarihi takip eden ay başıdır. Memur açıkta iken adi malullük talebinde bulunmuş ise talep tarihini takip eden ay başından geçerli olmak üzere maaş bağlanmaktadır.